Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Μολονότι ο Φρόιντ δεν ανακάλυψε την ασυνείδητη πλευρά του νου, ανέπτυξε μία θεωρία και τεχνική που αποδίδουν κεφαλαιώδη σημασία στο ασυνείδητο.

 

Τι είναι το Ασυνείδητο;

Ένα είδος δεξαμενής που εμπεριέχει δυναμικά απωθημένα περιεχόμενα και μέσω της απώθησης παραμένουν μακριά από την συνείδηση.

Αρχικά ο Φρόιντ επικεντρώθηκε στο τοπογραφικό μοντέλο του ψυχικού οργάνου, μία διαβαθμισμένη ιεραρχική κατανομή των πεδίων του Συνειδητού, Προσυνειδητού και Ασυνειδήτου.

 

Σταδιακά το μοντέλο αυτό έγινε πιο πολύπλοκο με κορύφωση το 1923 όπου ο Φρόιντ εισάγει την τριμερή δομική θεωρία που περιλαμβάνει το Εγώ το Αυτό και το Υπερεγώ.

Οι συνειδητές πλευρές του Εγώ αφορούν τις εκτελεστικές λειτουργίες του νου,  όπως την λήψη αποφάσεων, την απαρτίωση των αντιληπτικών δεδομένων και τους διανοητικούς υπολογισμούς.

Το Αυτό παραμένει στη σφαίρα του ασυνείδητου και ελέγχεται τόσο από τις ασυνείδητες πλευρές του Εγώ όσο και από το Υπερεγώ.

Το Υπερεγώ είναι πρωτίστως ασυνείδητο και αναπαριστά την εσωτερίκευση των ηθικών αξιών που προέρχονται από τους γονείς και άλλα άτομα του περιβάλλοντος.

 

Αυτό το δομικό μοντέλο προσφέρεται ως βάση για τη θεωρία της ασυνείδητης σύγκρουσης και περιστρέφεται γύρω από την έκφραση και την εκφόρτιση των δύο βασικών ενστίκτων που είναι η σεξουαλικότητα και η επιθετικότητα.

 

Στην αναπτυξιακή θεωρία ένα βασικό στοιχείο είναι ότι οι πρώιμες εμπειρίες του εαυτού με τους άλλους, μαζί με τις συναισθηματικές καταστάσεις που επάγουν, ενδοβάλλονται με σκοπό να δημιουργήσουν αναπαραστάσεις αυτών των διαπροσωπικών διαδράσεων. Αυτές οι εσωτερικές αντικειμενοτρόπες σχέσεις επαναλαμβάνονται συνεχώς κατά τη διάρκεια της ζωής  και οι προβληματικές διαδράσεις ενός ασθενή, όπως αναδύονται στην θεραπεία, προκύπτουν από πρώιμες δυσκολίες στις σχέσεις που αντιμετώπισε ως παιδί.

Η θεωρία των αντικειμενοτρόπων σχέσεων όπως μας είναι γνωστή σήμερα, αναπτύχθηκε από την M. Klein που προσπάθησε να συνθέσει την θεωρία των ενορμήσεων με τις αντικειμενοτρόπες σχέσεις. Ο Kohut ανέπτυξε την Ψυχολογία του Εαυτού, βασισμένη σε ένα μοντέλο ελλείμματος κατά τη διαδικασία της ανάπτυξης. Πολλοί άνθρωποι στερούνται την κατάλληλη ενσυναισθητική κατανόηση και φροντίδα από τις μητέρες τους και έτσι δημιουργείται εσωτερικά ένα έλλειμα. Ο Daniel Stern (1985) στην εργασία του που βασίστηκε στην παρατήρηση βρεφών επισήμανε ότι η κατάλληλη φροντίδα από τη μητέρα ή τον τροφό, είναι αποφασιστικής σημασίας για την ανάπτυξη της αίσθησης του εαυτού στο βρέφος.

Από την μελέτη της απόκλισης του παιδιού ο συναισθηματικός δεσμός όταν εκτεθεί σε βραχύς αποχωρισμούς με τη μητέρα, τότε το παιδί μπορεί να αντιδράσει σύμφωνα με μία από τις τέσσερις γενικές κατηγορίες ταξινόμησης του συναισθηματικού δεσμού:

1. Ασφαλής συναισθηματικός δεσμός
2. Αγχώδης – αποφευκτικός συναισθηματικός δεσμός
3. Αγχώδης – αμφιθυμικός ή αντίθετος δεσμός
4. Συναισθηματικός δεσμός αποδιοργάνωσης /αποπροσανατολισμού

Ένας ανασφαλής συναισθηματικός δεσμός με τη μητέρα που συνοδεύεται από τραύμα ή παραμέληση, είναι δυνατόν να αναστείλει την ανάπτυξη της ικανότητας της νοητικοποίησης, δηλαδή της ικανότητας μας να συλλάβουμε την ψυχική μας κατάσταση ή του άλλου ως κίνητρο της συμπεριφοράς.

Μία από τις αρχές της ψυχοδυναμικής σκέψης είναι ότι δεν γνωρίζουμε πραγματικά τους εαυτούς μας.

Έχουμε την τάση να κρυβόμαστε από τους εαυτούς μας, εξαιτίας μίας ποικιλίας συγκρούσεων, αναστολών, άγχους και αμυνών, οπότε και αποτελεί καθήκον του ψυχοδυναμικού ψυχοθεραπευτή η αναζήτηση του πραγματικού εαυτού του ασθενή.

Ο Winnicott (1960) επισήμανε ότι τα παιδιά των οποίων οι πρωτοβουλίες σταθερά αποθαρρύνονται από τους γονείς, θα αναπτύξουν έναν εναλλακτικό τρόπο σύνδεσης με τους γονείς τους και έτσι ασυνείδητα δημιουργείται ο ψευδής εαυτός, τον οποίο οι γονείς αναγνωρίζουν και εκτιμούν. Ο αληθής εαυτός καλύπτεται από ένα πέπλο ντροπής, και χάνεται έτσι ένας  βαθμός αυθεντικότητας.

Στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ο θεραπευτής επιδιώκει να αναγνωρίσει και να επιβεβαιώσει τον αληθή εαυτό του ασθενούς. Η αναζήτηση της κρυμμένης πλευράς του ασθενή μπορεί  να αποκαλύψει έναν αριθμό από αυταπάτες που πρέπει να διερευνηθούν με υπομονή, φαντασιώσεις, φόβους και επιθυμίες.

Θεμελιώδη στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία είναι μία ομάδα βασικών θεωρητικών μοντέλων που περιλαμβάνουν την Ψυχολογία του Εγώ, την Θεωρία των Αντικειμενοτρόπων Σχέσεων, την Ψυχολογία του Εαυτού και την Θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού.

 

 

Αυτά τα θεωρητικά μοντέλα καθοδηγούνται από μία ομάδα βασικών εννοιών:

 

1. Μεγάλο μέρος της ψυχικής ζωής είναι ασυνείδητο
2. Οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας από κοινού με γενετικούς παράγοντες διαμορφώνουν το ενήλικο άτομο
3. Η μεταβίβαση του ασθενή προς τον θεραπευτή συνιστά μία πρωταρχική πηγή κατανόησης
4. Η αντιμεταβίβαση του θεραπευτή παρέχει πολύτιμη κατανόηση σχετικά με το τι προκαλεί ο ασθενής στους άλλους
5. Η αντίσταση που προβάλλει ο ασθενής στην θεραπευτική διαδικασία συνιστά κεντρικό σημείο εστιασμού της θεραπείας
6. Τα συμπτώματα και οι συμπεριφορές εξυπηρετούν πολλαπλές λειτουργίες και καθορίζονται από πολύπλοκες και συχνά ασυνείδητες δυνάμεις
7. Ένας ψυχοδυναμικός ψυχοθεραπευτής συνεπικουρεί τον ασθενή του στην απόκτηση μιας αίσθησης αυθεντικότητας και μοναδικότητας

Στα πλαίσια της δομικής θεωρίας, οι μηχανισμοί άμυνας θεωρείται ότι αποτρέπουν την συνειδητοποίηση των σεξουαλικών και επιθετικών ασυνείδητων επιθυμιών, όμως στην σύγχρονη ψυχοδυναμική σκέψη δεν νοούνται μόνο ως άμυνα απέναντι στις πιέσεις των ενορμήσεων.

Οι άμυνες λειτουργούν:

1. Ως τρόπος διατήρησης μίας αίσθησης αυτοεκτίμησης απέναντι στο αίσθημα της ντροπής και την ναρκισσιστική ευαλωτότητα.
2. Ως τρόπος διασφάλισης μίας αίσθησης ασφάλειας όταν κάποιος απειλείται σοβαρά από εγκατάλειψη ή άλλους κινδύνους
3. Ως τρόπος μόνωσης από εξωτερικούς κινδύνους

 

Οι μηχανισμοί άμυνας δεν προστατεύουν απλά από ένα συναίσθημα ή από μία μη αποδεκτή ιδέα, αλλά τροποποιούν και την σχέση μεταξύ εαυτού και αντικειμένου. Επιτρέπουν στον ασθενή να διαχειρίζεται άλυτες συγκρούσεις είτε με εσωτερικά αντικείμενα από το παρελθόν είτε με σημαντικούς άλλους.

Συγκεκριμένες άμυνες συνδέονται με συγκεκριμένους τύπους προσωπικότητας ή σε κάποιες περιπτώσεις με συγκεκριμένες διαταραχές της προσωπικότητας. Για παράδειγμα ασθενείς με παρανοειδής προσωπικότητες χρησιμοποιούν την προβολή ως πρωταρχική άμυνα επειδή τους επιτρέπει να απαρνηθούν δυσάρεστα αισθήματα και να τα αποδώσουν στους άλλους. Με αυτό τον τρόπο αποδίδουν στον θεραπευτή την δική τους επικριτική διάθεση επιλέγοντας να αποκρύψουν πληροφορίες, παρά να υποστούν επικριτικές επιθέσεις.

Τα σχιζοειδή άτομα από την άλλη πλευρά συχνά χρησιμοποιούν την υποχώρηση στην φαντασία ως μία βασική άμυνα έναντι του άγχους που ενυπάρχει στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Οι μηχανισμοί άμυνας διακρίνονται σε πρώιμους, σε υψηλότερου επιπέδου νευρωτικούς μηχανισμούς άμυνας και στους πιο ώριμους.

 

 

                 Πρώιμες άμυνες

 

1. Σχάση. Διαμερισματοποίηση των εμπειριών του εαυτού και του άλλου με τρόπο που δε γίνεται δυνατή η απαρτίωση. Αυτή η άμυνα προλαμβάνει την σύγκρουση που πηγάζει από την ασυμβατότητα των δύο πολωμένων πλευρών του εαυτού ή του άλλου
2. Προβλητική ταύτιση. Ένας ενδοψυχικός αμυντικός μηχανισμός αλλά και διαπροσωπικός τρόπος επικοινωνίας όπου ασκείται αδιόρατη πίεση σε ένα άλλο άτομο ώστε αυτό να προσλάβει χαρακτηριστικά μίας πλευράς του εαυτού ή ενός εσωτερικού αντικειμένου που προβάλλονται στο συγκεκριμένο άτομο. Ο αποδέκτης αυτής της προβολής αρχίζει τότε να συμπεριφέρεται, να σκέφτεται και να αισθάνεται σύμφωνα με ότι του έχει προβληθεί
3. Προβολή. Είναι η αντίδραση όταν το άτομο αντιλαμβάνεται ανεπίτρεπτες εσωτερικές παρορμήσεις ως εάν να βρίσκονται εκτός του εαυτού του
4. Απάρνηση. Όταν αποφεύγει κανείς την συνειδητή επίγνωση της εξωτερικής πραγματικότητας που είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει με το να παραβλέπει αισθητηριακά δεδομένα
5. Αποσύνδεση. Όταν διασπάται συνέχεια η αίσθηση κάποιου στους τομείς της ταυτότητας, της μνήμης, της συνείδησης ή της αντίληψης, ως ένας τρόπος διατήρησης μίας ψευδαίσθησηςψυχολογικού ελέγχου όταν έρχεται αντιμέτωπος με το «αβοήθητον»
6. Εξιδανίκευση. Το να αποδίδει κάνεις τέλεια χαρακτηριστικά σε άλλους, ως ένας τρόπος να αποφεύγει το άγχος ή αρνητικά συναισθήματα, όπως ο φθόνος ή ο θυμός
7. Εκδραμάτιση. Η παρορμητική χρήση πράξεων που εκφράζουν μία ασυνείδητη επιθυμία ή φαντασίωση, ως ένας τρόπος αποφυγής επώδυνων συναισθημάτων
8. Σωματοποίηση. Το να μετατρέπει κάνεις την συναισθηματική οδύνη σε σωματικά συμπτώματα και το να εστιάζει την προσοχή του περισσότερο σε σωματικές ανησυχίες παρά σε ενδοψυχικές
9. Παλινδρόμηση. Είναι η επιστροφή σε μία πρωιμότερη περίοδο της ανάπτυξης, ώστε να αποφεύγει τις συγκρούσεις και εντάσεις που συνδέονται με το τωρινό επίπεδο της ανάπτυξης του
10. Σχιζοφρενική φαντασία. Είναι όταν υποχωρεί κάποιος στον ατομικό εσωτερικό του κόσμο, ούτως ώστε να αποφύγει το άγχος σχετικά με τις διαπροσωπικές καταστάσεις

 

 

                 Υψηλότερου επιπέδου νευρωτικές  άμυνες

 

1. Ενδοβολή. Το να εσωτερικεύει κάνεις πλευρές ενός σημαντικού προσώπου, ως ένας τρόπος να αντιμετωπίσει την απώλεια αυτού του προσώπου. Κάποιος επίσης μπορεί να ενδοβάλει ένα εχθρικό ή κακό αντικείμενο ως ένας τρόπος να αποκτήσει μία ψευδαίσθηση ελέγχου πάνω σε αυτό
2. Ταύτιση. Είναι όταν εσωτερικεύει κάνεις τα χαρακτηριστικά ενός άλλου προσώπου με το να καθίσταται παρόμοιος με το άλλο πρόσωπο.
3. Μετάθεση. Η μετατόπιση των συναισθημάτων που συνδέονται με μία σκέψη ή ένα αντικείμενο σε κάποιο άλλο, που προσομοιάζει κατά κάποιον τρόπο στο αρχικό
4. Διανοητικοποίηση. Όταν χρησιμοποιεί κανείς υπερβολικό και αφαιρετικό ιδεασμό, ώστε να αποφύγει επώδυνα συναισθήματα
5. Μόνωση του συναισθήματος. Το να διαχωρίζει κάνεις μία σκέψη από το σχετιζόμενο με αυτή συναίσθημα, ούτως ώστε να αποφύγει την συναισθηματική αναστάτωση
6. Εκλογίκευση. Η δικαιολόγηση απαράδεκτων στάσεων, πεποιθήσεων ή συμπεριφορών, ούτως ώστε αυτές να γίνουν παραδεκτές από τον εαυτό
7. Ερωτικοποίηση. Το να επενδύει κάνεις με ερωτική χροιά σε ένα αντικείμενο η μία συμπεριφορά, έτσι ώστε να μετατρέψει μία αρνητική εμπειρία σε συναρπαστική ή και ερεθιστική ώστε να αποδιώξει άγχη που συνδέονται με το αντικείμενο
8. Αντίδραση με το αντίθετο. Η μεταμόρφωση μιας μη αποδέκτης επιθυμίας ή παρόρμησης στο αντίθετο της
9. Απώθηση. Το να απομακρύνει κάνεις μη αποδεκτές σκέψεις ή παρορμήσεις και να εμποδίζει την είσοδο τους στο συνειδητό επίπεδο
10. Ακύρωση. Όταν προσπαθεί κάποιος να αρνηθεί τις ερωτικές, επιθετικές ή ντροπιαστικές επιπτώσεις από κάποιο προηγούμενο σχόλιο ή συμπεριφορά με το να επεξεργάζεται ή να κάνει το αντίθετο τους

 

 

                 Ώριμες άμυνες

 

1. Χιούμορ. Το να βρίσκει κανείς κωμικά και σαρκαστικά στοιχεία σε δύσκολες καταστάσεις, έτσι ώστε να περιορίζει δυσάρεστα συναισθήματα. Επιτρέπει την διατήρηση κάποιας απόστασης από τα γεγονότα, ώστε το άτομο να μπορεί να αναλογιστεί τι συμβαίνει
2. Καταστολή. Το να αποφασίζει κάνεις συνειδητά να μην ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο συναίσθημα, μία κατάσταση ή μία παρόρμηση
3. Ασκητισμός. Το να προσπαθεί κανείς να εξαφανίσει τις ηδονικές πλευρές μίας εμπειρίας εξαιτίας των εσωτερικών συγκρούσεων που δημιουργούνται από αυτή την απόλαυση
4. Αλτρουισμός. Το να δεσμεύει κάποιος τον εαυτό του στις ανάγκες των άλλων πάνω και πέραν των δικών του αναγκών. Η συγκεκριμένη άμυνα αποτελεί πηγή σημαντικών επιτευγμάτων και δημιουργικής συνεισφοράς για την κοινωνία
5. Πρόβλεψη. Το να αναβάλει κάνεις την άμεση ικανοποίηση με το να σχεδιάζει και να συλλογίζεται μελλοντικά επιτεύγματα
6. Μετουσίωση. Το να μετατρέψει κάνεις κοινωνικά ή εσωτερικά απαράδεκτους σκοπούς σε κοινωνικά αποδεκτούς

Η μεταβίβαση είναι μία κεντρική ψυχοδυναμική έννοια και παρατηρείται όταν μοντέλα του «σχετίζεσθαι» από την παιδική ηλικία επαναλαμβάνονται στο παρόν με τον θεραπευτή. Ιδιότητες μίας φιγούρας από το παρελθόν αποδίδονται στον θεραπευτή και συναισθήματα που συνδέονται με αυτή την φιγούρα βιώνονται κατά τον ίδιο τρόπο με τον θεραπευτή.

Η Ψυχολογία του Εαυτού έχουν διευρύνει την κατανόηση της μεταβίβασης τονίζοντας ότι οι μεταβιβάσεις αυτές περιλαμβάνουν τον θεραπευτή ως ένα συμπλήρωμα ολοκλήρωσης του εαυτού του ασθενή.

Επειδή ο εαυτός βιώνεται σαν να βρίσκεται σε μία κατάσταση ελλείμματος, το μεταβιβαστικό αντικείμενο οφείλει να εκπληρώνει λειτουργίες που δεν έχουν εσωτερικοποιηθεί, ως αποτέλεσμα μιας ανεπαρκούς γονεϊκής ενσυναίσθησης. Και με τον τρόπο αυτό ο ασθενής μπορεί να επιζητεί την ολοκλήρωση του εαυτού του μέσω της επιβεβαίωσης του θεραπευτή.

Ο Storolow (1995) επέκτεινε το μοντέλο της ψυχολογίας του εαυτού τονίζοντας ότι η μεταβίβαση είναι μία δισδιάστατη κατάσταση. Από τη μία πλευρά υπάρχει μία διάσταση επανάληψης όπως την περιέγραψε ο Φρόιντ αλλά υπάρχει και μία διάσταση επανόρθωσης κατά την οποία ο ασθενής αναζητά μία εμπειρία νέου αντικειμένου που θα είναι θεραπευτική.

Όπως οι ασθενείς μεταβιβάζουν στον θεραπευτή βιώματα του παρελθόντος, έτσι και ο θεραπευτής βιώνει – ασυνείδητα στην αντιμεταβίβαση – τον ασθενή ως κάποιον από το παρελθόν του.

Αντιμεταβίβαση θεωρείται η συνολική συναισθηματική αντίδραση του ψυχοθεραπευτή προς τον ασθενή του  και σήμερα συνιστά ένα μείζον θεραπευτικό και διαγνωστικό εργαλείο που παρέχει σημαντικές πληροφορίες στον ψυχοθεραπευτή σχετικά με τον εσωτερικό κόσμο του ασθενή.

Για παράδειγμα, εάν ο ασθενής θυμώσει τον ψυχοθεραπευτή, αυτός ο θυμός του μπορεί να πηγάζει από σχέσεις του παρελθόντος που υπάρχουν στον εσωτερικό κόσμο του ψυχοθεραπευτή, ενώ επίσης μπορεί να προέρχεται από την πραγματική συμπεριφορά του ασθενή, η οποία προκαλεί στον ψυχοθεραπευτή μία αντίδραση παρόμοια με αυτή κάποιων αντικειμένων από το παρελθόν του ασθενή.

Μία θεμελιώδης αρχή στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία είναι ότι ο ασθενής είναι αμφιθυμικός σχετικά με την αλλαγή.

Η ενδοψυχική του ισορροπία έχει επιτευχθεί έπειτα από χρόνια χρήση συγκεκριμένων αμυντικών μηχανισμών, που σκοπό έχουν την διατήρηση των επώδυνων συναισθημάτων στο περιθώριο.

Η έναρξη της θεραπείας απειλεί αυτή την ισορροπία, με αποτέλεσμα ο ασθενής να αντιτίθεται στις προσπάθειες του θεραπευτή, που στόχο έχουν την αλλαγή και την εναισθησία.

Η αντίσταση είναι ένας μηχανισμός άμυνας και εκδηλώνεται με πολλές μορφές όπως η σιωπή, φράσεις του τύπου «δεν έχω τίποτα να πω», να ξεχνάει να πληρώσει, να αναφέρεται σε επιφανειακά ζητήματα που μοιάζουν μη σχετικά με την ψυχοθεραπεία, να αρνείται να προσδιορίσει στόχους πάνω στους οποίους θα δουλέψει, να  προσέρχεται καθυστερημένα στην συνεδρία, να ξεχνάει την λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, να ξεχνάει τι έχει ειπωθεί στη προηγούμενη συνεδρία και άλλα.

Συχνά κάποιοι ασθενείς αντιστέκονται στην ψυχοθεραπεία εξαιτίας συγκεκριμένων φαντασιώσεων που διατηρούν σχετικά με το πως τους βλέπει ο ψυχοθεραπευτής. Επίσης μπορεί να μην αποκαλύπτουν κάποια μυστικά για τα οποία νιώθουν έντονα ντροπή, εξαιτίας της πεποίθησης τους ότι ο ψυχοθεραπευτής θα τους ταπεινώσει και θα τους ασκήσει κριτική. Είναι πιθανό ο τρόπος με τον οποίο ένας ασθενής αντιστέκεται, να αποτελεί αναδημιουργία μίας σχέσης του παρελθόντος, η οποία εξακολουθεί να επηρεάζει διάφορες σχέσεις στο παρόν. Ο ρόλος του ψυχοθεραπευτή είναι να βοηθήσει τον ασθενή να κατανοήσει τι είναι αυτό που αναβιώνεται και με ποιον τρόπο τον επηρεάζει.

Για να ξεκινήσει κάποιος ψυχοθεραπεία, είναι σημαντικό να έχει ένα δυνατό κίνητρο. Και αυτό συμβαίνει όταν αντιληφθεί κάποιος ότι βιώνει καθημερινά δυσφορικά συναισθήματα που δεν του επιτρέπουν να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και τα προβλήματα που προκύπτουν, με αποτέλεσμα να μπαίνει όλο και πιο βαθιά σε έναν φαύλο κύκλο με αρνητικά συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές σε σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους.

Είναι ψευδαίσθηση να πιστέψετε ότι θα εξαφανιστούν – ως δια μαγείας – όλα σας τα προβλήματα και ο ψυχικός πόνος που νιώθετε. Το θεραπευτικό ταξίδι χρειάζεται υπομονή και ψυχική αντοχή στις συνειδητοποιήσεις που θα γίνουν, στις ματαιώσεις που θα εισπράξετε για να αλλάξουν οι παγιωμένες λανθασμένες πεποιθήσεις, τα δυσλειτουργικά μοτίβα και η δυσαρέσκεια που νιώθετε.

Η θεραπευτική σχέση που δημιουργείται με τον θεραπευτή σας είναι πολύ σημαντική, χρειάζεται εμπιστοσύνη και δέσμευση αμφίπλευρα, για να μην υπονομεύσετε και αμφισβητήσετε τη θεραπευτική διαδικασία και επιστρέψετε στα παλιά μοτίβα που λειτουργούσατε μέχρι πρότινος.

Συνήθως η πρώτη συνεδρία είναι ανακουφιστική για τον άνθρωπο, γιατί εξωτερικεύεται το κεντρικό θέμα των εσωτερικών συγκρούσεων που  τον απασχολούν, εστιάζοντας στις ανάγκες του. Ο θεραπευτής επισημαίνει το απόρρητο στο θεραπευτικό συμβόλαιο, τη δέσμευση εκατέρωθεν, τον χρόνο, το κόστος και τους τρόπους πληρωμής. Ερωτήσεις όπως <γιατί τώρα;> ή <τι περιμένετε να πετύχετε με την ψυχοθεραπεία;> είναι πιθανό να γίνουν στις πρώτες συνεδρίες για να κατανοήσει ο θεραπευτής και να εστιάσει ο θεραπευόμενος στο κίνητρο, το αίτημα, τους λόγους που τον οδήγησαν στην θεραπεία και τι ελπίζει να πετύχει με αυτή. Επίσης είναι ωφέλιμο να αναφερθεί το τέλος της θεραπείας από την αρχή, για να κατανοήσουν οι θεραπευόμενοι ότι είναι μία διαδικασία με αρχή, μέση και τέλος.

 

Στον τερματισμό της ψυχοθεραπείας θεραπευτές και θεραπευόμενοι έρχονται αντιμέτωποι με θέματα θλίψης, απώλειας και αποχωρισμού. Είναι μια αμοιβαία απόφαση που καθορίζεται από κοινού, για να μη νιώσει άγχος ο θεραπευόμενος αντιδρώντας είτε με επιθετικότητα ή παραμείνει σιωπηλός προστατεύοντας τις ψυχολογικές του λειτουργίες. Έτσι το κλείσιμο της διαδικασίας να λειτουργήσει υποστηρικτικά, γνωρίζοντας ο θεραπευόμενος ότι μπορεί να επιστρέψει για μελλοντική θεραπεία όταν νιώσει ότι την χρειάζεται.